Pengenalan Ilmu Sejarah

Herodotus dianggap sebagai Bapa Sejarah Dunia
Sumber: metmuseum

 Istilah Sejarah

Istilah sejarah digunakan oleh sejarawan di Alam Melayu bagi merujuk kepada ilmu sejarah. Menurut Kamus Dewan, sejarah bererti sastera lama, asal usul (keturunan), salasilah, peristiwa yang benar-benar berlaku pada waktu yang lampau, kisah, riwayat tambo; tawarikh. R.O. Winstedt dalam kamusnya (Kamus Bahasa Melayu) menyatakan perkataan sejarah berasal daripada perkataan Arab yang diertikan sebagai salasilah, tawarikh dan babad. Ibrahim Alfian menyatakan perkataan Arab tersebut kemungkinan besar ialah syajaratun yang bererti pohon.

Istilah sejarah dikatakan digunakan pertama kalinya oleh Raja Ali Haji dalam karya Tuhfat Al Nafis. Namun begitu istilah hikayat, riwayat dan tawarikh sering digunakan oleh sejarawan Melayu dalam menamakan karya pensejarahan mereka sehinggalah awal tahun 1960-an istilah sejarah mula digunakan sehingga hari ini.

Istilah History

Istilah ini digunakan di Barat yang berasal daripada perkataan Yunani iaitu historia yang bererti penyelidikan[1].

W. E Cadwell menyatakan perkataan history yang berasal daripada perkataan Yunani yang bermaksud penyelidikan telah berubah maksudnya menjadi peristiwa yang telah berlaku pada masa yang lalu dan juga ingatan yang tercatat pada masa yang lalu.

Pengertian Sejarah

Sejarah diertikan sebagai peristiwa/kejadian/pengalaman/tingkah laku individu, pemimpin, institusi, pertubuhan, negara serta masyarakat yang telah berlaku pada masa lalu. Ia kemudiannya dihurai dan ditafsirkan melalui kaedah kajian yang sistematik yang menjadikan sejarah sebagai satu disiplin ilmu pengetahuan. Ia diperolehi melalui ingatan seseorang (sejarah lisan/oral history), catatan laporan/dokumen yang dikenali sebagai sumber sejarah. 

Sebelum sejarah diiktiraf sebagai satu disiplin ilmu pengetahuan, ia dianggap sebahagian daripada ilmu falsafah di zaman kegemilangan tamadun Rom Yunani dan sebahagian ilmu agama (Kristian) pada Zaman Pertengahan di Eropah. Ketika era kegemilangan tamadun Islam, sejarah adalah sebahagian ilmu agama dan sosial. Manakala di Asia Selatan dan Asia Tenggara sejarah dianggap sebahagian daripada ilmu kesusasteraan.

“Keistimewaan sejarah kerana ia sentiasa merangsang manusia untuk terus menyoal tentang KEADAAN, KEDUDUKAN serta KESEJARAHANNYA dengan harapan mendapatkan sesuatu MANFAAT atau FAEDAH daripadanya”

Muhd Yusof Ibrahim

---

[1] Penyelidikan adalah proses menghasilkan ilmu pengetahuan melalui penyaksian, pendengaran dan pemerhatian. Ilmu pengetahuan yang dihasilkan tanpa proses tersebut bukanlah imu pengetahuan yang sebenar malah hanya merupakan separa ilmu pengetahuan sahaja.